Nedir bu Karanlık Fabrika?
Endüstri 4.0’ın hayatımıza girmesiyle duymaya başladığımız “Karanlık Fabrika(Dark Factory-Lights-Out Manufacturing)” kavramları temelinde insandan bağımsız süreçleri içinde barındırıyor. Üretim süreçlerinizde mesai kavramını bitirerek sürekli üretimi mümkün kılmayı vadeden karanlık fabrikaların başarıya katkıları neler?
Üretim süreçlerinden insanların çıkarılması ile maliyetlerin düşmesi ve verimliliğin artması gözlenir. Bunun birincil sebebi insanların bir ortamda verimli bir şekilde çalışabilmesi için çalışma zamanlarının ve çalışma alanlarının insanlara göre düzenlenmesi gerektiğidir. İnsanlar coğrafi şartlar gereği fabrika içerisinde ısıtma veya soğutmaya ihtiyaç duyarlar. Belirli bir sürenin üzerinde çalışamazlar. İş dışındaki hayatları nedeniyle dikkat dağınıklığı yaşayabilirler. Kalifiye işçi bulmanın da güçlüğü ile insan çalıştırmanın maliyeti ortadadır. Eğer bu süreçleri yorulmayan, dikkati dağılmayan, üşümeyen yada sıcaklamayan makinelere devrederseniz insandan kaynaklanan maliyet ve verimsizliklerin önü kesilmiş olur. Bu şekilde, katma değeri yüksek işler beklemek üzere insan kaynakları daha verimli kullanılır.
Akıllı fabrikalarda çoktandır insanlar ve makineler bir arada çalışıyor. Karanlık fabrikalara geçiş süreci sanılanın aksine bir anda insanları fabrikalardan atmak şeklinde olmuyor. Sanayi devriminden itibaren insanlar makineler ile birlikte çalışmış ve zamanla birbirini tekrar eden ve güç gerektiren sıkıcı işler insanlardan makinelere verilmiş. İnsanlar bu makinelere yavaş yavaş uyum sağlarken artık daha kalifiye ve daha donanımlı olmaya itilmiştir. Bu şekilde teknoloji durmadan gelişti ve ihtiyaçlara daha hızlı cevap verilerek insanların sorunlarına çözüm geliştirildi. Karanlık fabrikalara geçiş yapılırken de öncelikle üretim süreçlerinin belirli bölümleri insansızlaştırılır. Çünkü bazı fabrikalar onlarca yıllıktır ve bu mimari dönüşüm üretim süreçlerini sekteye uğratabilir. Bu süreçler fabrika genelinde belirli bir takvim halinde işletilerek dönüşüm yapılması mümkündür. İnsan kaynağının da bu süreçle birlikte daha verimli kullanılması düzenlenebilir.
Bu konsepte en basit örnek aslında 3 boyutlu yazıcılardır. Atölye1886’da kullanmakta olduğumuz yazıcılar gibi 3 boyutlu yazıcılar sayesinde mesai kavramı olmaksızın modelinizin ABS,PLA,ASA veya TPU gibi malzemelerden prototipini baskıya verebiliyorsunuz. Yerine göre 24 saat yada 36 saati bile geçebilen baskılar sürerken başında beklemenize gerek yok. Merak ederseniz ağ üzerinden kamera ile bile baskının durumunu izleyebilirsiniz. Bu şekilde prototip üretiminde insan kaynağı sadece tasarıma ve ürünün verimliliğine odaklanabilir.
Karanlık fabrika dönüşümünü dünyada uygulamış bazı fabrikalardan Japonya’dan FANUC, 2001 yılından itibaren robotlar ile robot üretimi gerçekleştiriyor. Fabrika yaklaşık bir ay boyunca hiç bir insan müdahalesine ihtiyaç duymadan çalışabiliyor. Hollanda’da bulunan Philips fabrikasında 128 robot ve 9 insan ile traş makinesi üretimi gerçekleştiriliyor. İnsanlar Kalite Kontrol dışında bir görevde bulunmuyor. Adidas Speed Factory tesisi sadece 160 kişşi ve robotların çalıştığı tesiste 2017 yılında 50 bin çift ayakkabı üreterek Çin’deki üretimden daha ucuz, daha verimli ve daha hızlı üretim yapmış oldu.
Geçen zaman içerisinde karanlık fabrikaların sayısının artacağı öngörülüyor. Daha önce insanların sıkıcı ve kaba güç gerektiren işlerini devralan makineler artık tamamen otonom olma ihtiyacı ile evrildi. Robot kollar, AGV’ler ve otonom olarak çalışabilcek diğer makineler ile birlikte modern üretimde karanlık fabrika dönüşümü geleceğimizi aydınlatacağa benziyor.
Yazan: Cihad CEYLAN/Atölye1886
Kaynaklar:
1- https://djacademy.ac.in/blog/role-of-dark-factories-for-a-brighter-future/
2- https://www.industr.com/en/dark-factories-next-phase-of-smart-factories-2682209